İç Mekan Hava Kalitesi Nedir?
Hava insan yaşamı için hayati önem taşır. Öyle ki insanlar yemeden 30 gün boyunca, su içmeden 3 gün boyunca yaşayabilirken, nefes almadan sadece üç dakika yaşayabilirler.
Soluduğumuz hava ne kadar temizse ise kendimizi içinde yaşadığımız ve çalıştığımız binalarda kendimizi o kadar sağlıklı ve enerjik hissederiz. Bu sebeple, yaşadığımız binaların tasarımlarında, hava kalitesi adına gerekli düzenlemelerin sağlanmış olmasının önemi büyüktür.
Toz, küf ve polenler bina içinde soluduğumuz havanın kalitesini hızla düşüren kirletici etmenlerdir. Her gün kullandığımız ürünler nefes almamızı zorlaştıran ve zarar veren kimyasallar barındırır. İç mekanda hava kirliliği yaratan kimyasalların başlıcaları; temizlik ve kişisel bakım ürünleri, yazıcı ve fotokopi makineleri gibi ofis araç-gereçleri ile mobilyalardır.
Yetersiz yoğuşma durumunda, kirliliğe neden olan gazlar sağlığımız üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Örneğin karbonmonoksit gazının yoğun hissedilmesi ölümcül etkilere sebebiyet verebilir.
İç Mekan Hava Kalitesine Katkıda Bulunan Etmenler Nelerdir?
Hava yoluyla yayılan kirletici maddeler, iç mekan hava kalitesini düşüren en önemli unsurlardır. İç mekan hava kirliliğini engellemenin ilk adımlarından biri, birincil ve ikincil kaynaklardaki kirleticilerin kaynağına ulaşıp, kök nitelikteki kirletici unsurları ortadan kaldırmaktır. Diğer bir adım ise herhangi bir yaşam alanında mevcut olan materyallerin içeriğinde daha sağlıklı alternatifleri (kimyasal içermeyen doğal ürünler) seçmekten geçmektedir.
Fakat kimyasallardan kaçınmak her zaman ekonomik ve uygulanabilir olmayabilir. Sorunu kaynağında çözmek adına tedbirler alındıktan sonra, tüm bina türlerinde iç mekan hava kalitesini arttırmaya yönelik diğer faktörler de göz önüne alınmalıdır.
Havalandırma
Optimum düzeyde hava akımı, odanın büyüklüğüne, mevcut kişi sayısına ve etkinlik türüne bağlı olarak değişmekle birlikte, saat başı ve belirli bir periyotta hava değişimini gerektirir. Otomatik havalandırma sistemleri ise en etkili olan yöntemdir; fakat doğal havalandırma (özellikle manuel veya otomatik pencere açılımlı) başlangıç maliyeti ihtiyacını ortadan kaldırır ve düşük maliyetli, sağlık açısından da yararlı bir uygulamadır..
Manuel havalandırma aynı zamanda binada yaşayan kişilerin, dış dünya ile bağlantılarının kopmaması anlamına da gelir ve olumlu psikolojik etkilere de sahiptir. Örneğin; kuş seslerini duymak, bireyin ruh sağlığı üzerinde çok olumlu etkilere sahip olabilmektedir. Tabii ki doğal havalandırmadan faydalanabilmek, aynı zamanda binanın bulunduğu bölgenin hava ve iklim şartlarına da bağlıdır. Örneğin; bir bina trafiğin fazla olduğu bir yol kenarında bulunuyor ise manuel havalandırma yöntemi doğru çözüm olmayabilir. Aşırı sıcak ya da soğuk havalarda ise mekanik havalandırma kullanımı öne çıkmaktadır. Bu nedenle; hibrit havalandırma gittikçe yaygınlaşmaktadır.
Havanın Temizlenmesi
Gelen ve giden havanın filtrelenmesi, zararlı partiküllerin yok olmasına yardımcı olur. Fakat havalandırmanın kendisinin de bir çözümden ziyade havayı kirleten bir kaynak haline dönmemesi adına, hava filtrelerinin bakımı düzenli olarak yapılmalıdır.
Etkin Temizleme Materyalleri
Modern yapı malzemeleri; kirletici, zararlı ve uçucu organik bileşenleri iç mekan havasının içinden elimine edebilmesi adına özel olarak geliştirilmektedir.
İç Mekan Hava Kalitesi İçin Doğru Tasarım Şartları Nelerdir?
Kabul edilebilir iç mekan hava kalitesi eşikleri, yapılan çalışmalarla belirlenmiştir. Ancak, bazı durumlarda ilgili eşiklerin bile yetersiz olduğu görülmüştür. Bu nedenle, iç mekan hava konforu tüm yeni binalar ya da tadilat projelerinde, tasarım ve planlama aşamalarında çok önemli bir unsur haline gelmektedir. Araştırmalar elverişsiz hava kalitesinin (ve devamında gelen ısı artışlarının), çalışanların ofis performansını %10’a kadar düşürdüğünü göstermiştir.
İyi bir tasarım ile düzgün havalandırma sistemin kurulması ve doğru inşaat malzemelerinin kullanılması; binadaki temiz hava tedariğini artırarak, iç mekan hava kirliliğine ve kötü kokulara maruz kalma seviyemizi azaltır ve bizi zinde tutar.